Czy wytrwałość jest wrodzona czy nabyta?

Razem ze znajomym postanowiliście zrealizować 30-dniowy program treningowy. Ty zaliczasz progres: codziennie wstajesz rano potrenować i co jakiś czas ruszasz pobiegać w porze obiadowej. Natomiast Twój znajomy nie trenuje od tygodnia. W czym tkwi problem?

Być może nie chodzi o samą motywację, a o wytrwałość. Wbrew pozorom to nie to samo.

„Wytrwałość to umiejętność nieustępliwego dążenia do celu, na przykład odbycia pojedynczego treningu czy zrobienia dyplomu, nawet jeśli jest to trudne lub niekomfortowe” – mówi dra Alexandra Touroutoglou, profesorka neurologii na Harvard Medical School. Aby lepiej zrozumieć tę cechę, Touroutoglou kierowała badaniami prowadzonymi na mózgach zwierząt i ludzi. Chciała się również dowiedzieć, dlaczego u niektórych z nas (np. nałogowych bywalców siłowni lub joginów ćwiczących siedem dni w tygodniu) jest ona bardziej rozwinięta, a u innych (włączających drzemkę po pierwszych dźwiękach budzika) – mniej.

Wymagające zadania, takie jak ćwiczenia, aktywują przedni zakręt obręczy (część kory mózgowej), który w naturalny sposób jest bardziej rozwinięty u niektórych osób. W takich przypadkach jest on w stanie przewidywać fizyczne wymagania zadania, a następnie efektywnie pozyskiwać energię z ciała potrzebną do jego wykonania. Gorzej funkcjonujący przedni zakręt obręczy może natomiast przecenić ilość pracy, której wymaga zadanie, i nie docenić wynikających z niego korzyści.

Ciekawe jest to, że podobnie jak w przypadku mięśni, entuzjazm związany z realizowaniem danego celu można wyćwiczyć – tak wynika z badań przeprowadzonych przez zespół Touroutoglou. „Można poprawić funkcjonowanie przedniego zakrętu obręczy, co w konsekwencji zwiększa wytrwałość” – tłumaczy. Krótko mówiąc, im lepiej jesteś w stanie oszacować wysiłek, którego wymaga wykonanie danej czynności, tym łatwiejsze się to staje. Masz więc większe szanse na realizację swojego celu.

Wykształcenie w sobie wytrwałości może być zaskakująco łatwe. „Wszystko sprowadza się do ułatwienia sobie zadania, a następnie wykonania go” – twierdzą eksperci. Potem należy zrobić to jeszcze raz, jeszcze raz i jeszcze raz. Oto jak zacząć.

„Ważne, aby mieć jasny obraz tego, co chcemy osiągnąć. W innym przypadku poruszamy się po omacku” – mówi dra Nicole Gabana, kierowniczka katedry psychologii sportu na University of Massachusetts Amherst. Cele powinny być wymagające, ale osiągalne. Dążenie do czegoś, co od początku wydaje się mało prawdopodobne lub, co gorsza, niewykonalne, prowadzi wyłącznie do frustracji, która pozbawia nas samozaparcia niezbędnego do realizacji każdego celu. Wypisz swoje cele – zarówno łatwe i krótkoterminowe, jak i te trudniejsze i długoterminowe – i monitoruj na bieżąco, jak idzie Ci ich realizowanie.

Załóżmy, że Twoim celem jest ukończenie duatlonu (wyścigu składającego się z biegu, jazdy na rowerze i ponownego biegu) w ciągu sześciu miesięcy. Być może jest to dla Ciebie wymagające wyzwanie, ponieważ nie jeździsz zbyt często na rowerze w terenie, ale też wykonalne, ponieważ dużo biegasz i trenujesz na rowerze stacjonarnym. Podziel ten duży cel na kilka mniejszych, które będziesz odhaczać co tydzień lub co miesiąc. Mogą być to pokonane kilometry lub przespane godziny. Mniejsze cele są kamieniami, z których powstaje droga do osiągnięcia głównego celu. Korzystanie z aplikacji Nike Run Club lub kalendarza, w którym zapisujesz swoje osiągnięcia, zapewni Ci namacalny dowód postępów i sprawi, że nawet nie pomyślisz o tym, by się poddać.

Wyznaczanie sobie treningów na tę samą godzinę tak często, jak jest to możliwe, regularne budzenie się o tej samej porze, picie wody od razu po przebudzeniu każdego dnia – wszystko to uczy nas wytrwałości. „Za każdym razem, gdy się motywujesz do robienia czegoś regularnie, Twoje ciało przystosowuje się do tego” – mówi dra Patricia Deuster, kierowniczka Consortium for Health and Military Performance na Uniformed Services University. „Tworzysz w ten sposób nowe ścieżki neuronowe, podobnie jak w przypadku np. nauki gry na skrzypcach”.

Wykształcenie w sobie nawyku sprawia, że poprzeczka obniża się o jeden stopień. Jeśli nie przychodzi Ci to łatwo, staraj się pracować nad tym każdego dnia. Za każdym razem, gdy podejmujesz odpowiednią decyzję, robisz krok w dobrym kierunku.

„Jak wewnętrznie komentujesz swoją zdolność do ograniczenia spożycia cukrów lub ukończenia duatlonu? „Ciężko zmienić nasze psychologiczne nawyki” – mów Gabana. To jedno z najbardziej podstępnych wyzwań: jak zwiększyć świadomość wpływu, jaki nasze myśli mają na nasze zachowania, emocje i interakcje”.

Najwytrwalsze osoby wyznaczają sobie cele nie dlatego, że uważają, że nie dadzą sobie z nimi rady, ale po to, by udowodnić sobie, że je na to stać. Dbaj więc o to, by Twój wewnętrzny dialog był zgodny z wyznaczonymi celami. Zastąp myśli takie jak „nie mam na to siły” czy „fatalnie biegam” myślami w stylu „mam więcej siły, niż mi się wydawało”. To powinno ułatwić realizowanie celów.

Powiedzmy, że obawiasz się długiego biegu, który masz zaplanowany na ten tydzień. Aby mieć pewność, że przedni zakręt obręczy nie będzie się buntował, wyobraź sobie, jak kończysz ten bieg ze świetnym czasem. Badania pokazują, że takie zachowanie pomaga przygotować się na zadanie mentalnie i zwiększa pewność siebie, co ułatwia zdobycie się na wysiłek.

Możliwe, że nie będzie tak źle, jak Ci się wydaje. A jeśli będzie? Trudno! I tak udało Ci się to zrobić. Właśnie na tym polega wytrwałość.